Selo Brnjica

Nažalost, ova stranica nastaje u zla vremena za selo Brnjicu. Beskrupulozna mafija se namerila da ga uništi i samelje do poslednjeg kamena.

Podgolijsko selo Brnjca (Prema Uredbi o utvrđivanju Prostornog plana područja posebne namene Specijalnog rezervata prirode „Uvac”, lokacija potpada u navedeni prostorni plan) je uživalo u blagodetima čiste i zdrave životne sredine, sve do otvaranja kamenoloma Kapura 2012. godine.

Navedeni kamenolom je u vlasništvu pravnog lica Putevi d.o.o. Ivanjica, tj. regionalnog tajkuna (kriminalca) Stojana Rangelova, koji je prvo učinio zločin eksploatacijom u kamenolomu Raščići kod Ivanjice, pored kulturno istorijskog blaga - Hadži-Prodanove pećine i crkve (tekst o uništavanju ovog izuzetnog lokaliteta može se pročitati OVDE), nakon čega se namerio na eksploataciju kamena u selu Brnjca. Došao je pod prozore seoskih kuća i započeo bestijalno uništavanje terena do neprepoznatljivosti, uz bahato narušavanje životne sredine.

Trenutno se eksploatiše na parcelama 3101, 3102, 3103, 3104/1, 3104/2 i 3104/3, sve K.O. Brnjica (opština Sjenica), sa planom proširenja na okolne parcele, koje su otkupljene i vode se na ime pravnog lica Putevi Ivanjica, ili na fizičko lice koje je direktor firme navedenog pravnog lica - tajkuna, Stojana Rangelova.

To su mu omogućili podmitljivi mastiljari republičkih ministarstava, kao i seoski odbornik koji je svoj interes stavio iznad interesa sela i svojih sugrađana, glasača, koje zastupa u opštinskoj vlasti u Sjenici. Inače, ovaj odbornik dobija premije za organsku poljoprivrednu proizvodnju, dok napasa krave po zaprašenim pašnjacima oko kamenoloma i dok ih napaja zagađenom vodom Brnjičke reke zagađenom od aktivnosti kamenoloma. Istovremeno i svojim pčelama nudi zaprašena cvetna polja, od strane kamenoloma. I pored toga, samo navedeni odbornik jedni u Brnjici, podržava interese vlasnika kamenoloma - tajkuna, Stojana Rangelova.

01.08.2023. obavljen je vanredni inspekcijski nadzor kojim je konstatovano postojanje sledeće dokumentacije:

• Rešenje kojim se daje saglasnost na Studiju o proceni uticaja na životnu sredinu projekta eksploatacija krečnjaka kao tehničko- građevinskog kamena na površinskom kopu Kapura, kod Sjenice, rešenje broj. 353-02-01942/2011-02 od 21.03.201. godine, rešenje izdato od strane Ministarstva životne sredine rudarstva i prostornog planiranja;
• Studija o proceni uticaja na životnu sredinu projekta eksploatacija krečnjaka kao tehničko- građevinskog kamena na površinskom kopu Kapura, kod Sjenice, zavedena pod brojem: 353-02-01942/2011-02 od 21.03.2011. godine, overena pečatom Ministarstva životne sredine rudarstva i prostornog planiranja;
• Rešenje broj: 310-02-0019/2023-02 od 08.06.2023. godine. kojim se privrednom društvu Putevi d.o.o. Ivanjica, odobrava eksploatacija krečnjaka kao tehničko- građevinskog kamena na površinskom kopu Kapura, kod Sjenice;
• Izveštaj o ispitivanju kvalitet ambijetalnog vazduha, merenje buke u životnoj sredini , analiza zemljišta i površinskih voda na lokaciji kamenolom Kapura, Sjenica. Broj izveštaja: 12050590 od juna 2022. godine, urađen od strane laboratorije Anahem d.o.o. Beograd.

U izveštaju o vanrednom inspekcijskom nadzoru donesen je zaključak isključivo na osnovu izveštaja laboratorije Anahem d.o.o. Beograd, kojim je jedina sporna stavka da rezultati ispitivanja uzoraka površinske vode pokazuju da uzorak površinske vode (Brnjička reka), uzorkovan uzvodno od kamenoloma pripada kategoriji dobar, što odgovara klasi II, dok uzorak površinske vode (Brnjička reka), uzorkovan nizvodno od kamenoloma pripada kategoriji loš, što odgovara klasi III. Takođe, konstatuje se da se ovi vodotoci mogu se koristiti za navodnjavanje i posle naprednih metoda prečišćavanja u industriji osim u prehrambenoj industriji. Osim toga u izveštaju je navedeno da vrednosti svih ostalih zagađujućih materija ne prelaze granične vrednosti.

Navedena dokumentacija i navedeni izveštaji ostavljaju veliki prostor za sumnju u nepristrasnost i nepravilnosti, budući da kamenolom Kapura ne ispunjava osnovne uslove za eksploataciju:

1. Nalazi se u neposrednoj blizini seoskih kuća, gde su najbliže kuće 100-200 m vazdušne linije, najugroženije naselje prosečno do 400 metara, a najudaljenije kuće 2-3 km vazdušne linije.
2. Kamenolom je potpuno neobezbeđen i nalazi se na otvorenom prostoru, koji je dostupan sa svih strana i vrlo poguban po bezbednost dece, odraslih i životinja.



3. Nalazi se neposredno uz seoski put koji vodi ka livadama, njivama, livadama i pašnjacima, kojim redovno prolazi stoka na ispašu i koja bez ikakvih prepreka može doći u kontakt sa radnim mašinama, a sve aktivnosti na kamenolomu se odvijaju upravo na tom putu - od miniranja, premeštanja kamena, mlevenja i transporta.



4. Lokacija kamenoloma je neposredno uz pašnjake i livade koje ljudi ne mogu bezbedno koristiti za svoju osnovnu delatnost, pre svega zbog konstantnog miniranja i celodnevne buke velikog intenziteta, a koja potiče od radnih mašina od 6 ujutru, a neretko i do 21 h.
5. Zbog transporta kamena seoski putevi su uništeni teškim pretovarenim kamionima, a potom nasuti oštrim lomljenim kamenom, zbog čega su noge stoke ozbiljno ugrožene i jedva se kreću razorenim putevima.




6. Kamenolom se nalazi tačno pored Brnjičke reke, na svega nekoliko metara, u kojoj završavaju kako krupni komadi od miniranja, tako i prašina iz kamenoloma. Brnjička reka je izvorska reka i voda reke nizvodno od kamenoloma postaje voda III klase, odnosno još zagađenije kategorije u letnjem periodu, kada je vodostaj nizak, a aktivnosti na kamenolomu najintenzivnije.
   • Brnjička reka je pritoka reke Vape, a reka Vapa je pritoka reke Uvac (zaštićeno prirodno dobro od izuzetnog značaja). Tako ovo zagađenje direktno utiče na kvalitet vode u obe reke, koje su bogate ribom koje su indikatori čiste vode.
   • Brnjička reka je bila bogata potočarom pastrmkom, klenom, krkušom i rečnim rakovima - sada ovih indikatora čiste vode nema nizvodno od kamenoloma, a uzvodno se sreću samo pojedinačni primerci ovih vodenih čistunaca.
   • Na ovoj reci nizvodno od kamenoloma se napaja stoka seljaka iz sela Brnjce, Žitnića, Raspoganča i dr.
7. Područje sela Brnjica, gde se nalazi kamenolom Kapura, se nalazi u okviru Prostornog plana područja za posebne namene specijalnog rezervata prirode Uvac, a Zavod za zaštitu prirode Srbije je u prvoj rečenici pozitivnog rešenja za eksploataciju kamena iz oktobra meseca 2022. godine, krivotvorilo istinu, namerno ili iz neznanja.
8. Naselje u blizini kamenoloma trpi ozbiljnu buku od miniranja, drobljenja kamena i svih operacija sa kamenom tokom celog dana, a u letnjim mesecima od ponedeljka do subote.
9. Kvalitet i ispravnost merenja koja su vršena od strane pristrasne laboratorije su vrlo upitni, zbog neadekvatnog odabira mernih mesta i uslova rada kamenoloma. Radi jasne primedbe, vrlo je jednostavno isključiti mašine, i postaviti uređaje dovoljno daleko od kamenoloma (što je i urađeno) i okrenuti ih u suprotnom smeru i pravcu duvanja vetra.
10. Biljni svet u okolini kamenoloma je prekriven slojem sive prašine debljine preko 1 cm, a mahovine i lišajevi (kao indikatori čistoće vazduha) su u fazi odumiranja.



11. Prilikom rada kamenoloma javlja se velika količina prašine mineralnog porekla, koja se u zavisnosti od pravca i smera duvanja vetra razvejava i predstavlja opasnost kako po zdravlje ljudi, tako i na floru i faunu, sveukupno poguban uticaj na životnu sredinu.



12. Prašina se prostire oko kamenoloma u svim pravcima u zavisnosti od pravca i smera duvanja vetra. Kuće u naselju, kao i njive i livade postaju sive. Kakva su pluća dece, ljudi i životinja pokazaće vreme. Na ovaj način se zasigurno regrutuju ljudi koji će u narednom periodu bolovati od profesionalnih plućnih bolesti, zbog udisanja prašine od drobljenog krečnjaka - koji izaziva brojne pneumokonioze. Kako je Ministarstvo rudarstva i energetike izdalo dozvolu do 2034. godine - to će usloviti iseljavanje ili obolevanje stanovništva kome je uskraćeno pravo na čist vazduh.
13. Ukoliko se ostvari eksploatacija kamena do 2034. godine - potpuno će biti izmenjena konfiguracija terena, a kriminalci će stići do utrobe zemlje u ostvarivanju svojih nezajažljivih apetita - jer prodaju kamen na kilo.
14. Vrlo je nejasna i situacija sa zemljištem - jer deo čini zemljište u vlasništvu JP Srbijašume, inače je to zemljište oduzeto od seljaka, koje opština Sjenica nije vratila vlasnicima. Tako nezakonito uzurpiranim zemljištem JP Srbijašume namiruje poslušne seljake i dobre kriminalce, dajući im zemlju u bescenje. Drugi deo čini kupljena zemlja - čija je konverzija (iz pašnjaka u kamenolom) ako je uopšte i izvršena, onda je to učinjeno tajnovito u opštinsko-republičkim kuhinjama.
15. Da je i opština kumovala svim nelegalnim radnjama u vezi sa kamenolomom svedoči i prostorni plan sela Brnjice iz 2022. godine koji je odbornik iz sela, saučesnik u zločinu, izdejstvovao u opštini, trgujući mandatima, a bez obaveštavanja ili javne rasprave u selu - čiji je plan donošen u opštini Sjenica.
16. Sa pokretanjem inicijative o zabrani rada kamenoloma, u opštini Sjenica peru ruke o nenadležnosti, a republičke institucije šalju blede - nemoćne inspektore koji i ne znaju šta bi trebalo činiti, jer su sputani sa svih strana.
17. Zbog toga su stanovnici Brnjice i drugih ugroženih sela prinuđeni da svojim potpisima zahtevaju od nadležnih institucija ponovno odlučivanje o rešenjima za eksploataciju kamenoloma u Brnjici i to od: Ministarstva rudarstva i energetike, Ministarstva zaštite životne sredine Republike Srbije, Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede, Ministarstva zdravlja, Ministarstvo građevinarstva, saobraćaja i infrastrukture i Zavoda za za zaštitu prirode Srbije, kao i ponovnu rasprava u opštini Sjenica o prostornom planiranju u selu Brnjica. Sve to treba da bude utemeljeno na objektivnim merenjima u vreme eksploatacije kamena od strane nepristrasnih institucija uz prisustvo građana Brnjice i eksperata iz odgovarajućih oblasti kako bi se obezbedilo nepristrasno i profesionalno sagledavanje zatečenog stanja.